شهيده سهام خيام دختري از هويزه

شهيده سهام خيام دختري از هويزه

تأليف: سيدقاسم ياحسيني

انتشارات سوره مهر دفتر ادبيات و هنر مقاومت

چاپ اول 1388

كتاب حاضر به تولد و زندگي و شهادت سهام خيام، دختر 12 ساله‌اي مي‌پردازد كه با فدا كردن خون پاك خود از ايران زمين دفاع كرد.

نويسنده در ابتداي كتاب تحت عنوان شناخت نامه به تفصيل به نام و نشان و خانواده اين رزمنده نوجوان هويزه‌اي پرداخته است.

نام پدر و مادر سهام، كاظم و نسيمه است و او در كلاس پنجم ابتدايي تحصيل كرده مي‌كرده و داراي چهار خواهر و دو برادر بوده است.

محقق و نگارنده مي‌نويسد: نام هويزه در چهار ماه اول هجوم ارتش عراق به مرزهاي جنوبي ايران و آغاز جنگ تحميلي در 31 شهريور 1359 با نام دو نفر گره خورده است. يكي سيدحسين علم‌الهدي، فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامي هويزه، و ديگري سهام خيام، دانش‌آموز دوازده ساله.

او در پژوهش كوتاه حاضر تلاش دارد تا بر اساس مصاحبه شفاهي با پدر، مادر، خواهر و شاهدان عيني شهادت وي و مراجعه به برخي اسناد و آرشيوهاي منتشر نشده و كتاب‌ها و مقالات، زندگي كوتاه اين دانش‌آموز شهيد را بازنويسي كند.

سهام خيام در روز 25 بهمن ماه 1347 شمسي در بخش ساحلي شهر هويزه ديده به جهان گشود. بر اساس اظهارات خانواده سهام خيام، او در كودكي بسيار پر جنب و جوش بوده است.

شيرين خواهر كوچك سهام با ملاحت، در اين باره مي‌گويد: سهام دختر بسيار فضولي بود. در همسايگي ما پزشكي زندگي مي‌كرد كه سهام برخي اوقات پيش او مي‌رفت. روزي آن پزشك آمد و گفت: امروز سهام در مطب آن قدر مرا اذيت كرد كه مجبور شدم با طناب دست و پاي او را ببندم.

در قسمتي از اين كتاب نويسنده پس از اشاره به آغاز انقلاب و نقش هويزه‌اي‌ها در تعميق و گسترش آن، به آغاز جنگ مي‌پردازد و در اين باره مي‌نويسد: رژيم اشغالگر صدام در همان روزهاي آغازين جنگ از مرزهاي دشت آزادگان گذشت و روز ششم مهرماه 1359 هويزه را به اشغال كامل خود درآورد.

نيروهاي بعثي عراق به غارت اموال دولتي پرداختند. و از آزار و اذيت مردم شهر ابا نداشتند. سهام به شدت از اين وضع ناراحت و عصباني بود و مدام به عراقي‌ها ناسزا مي‌گفت. يكبار نزديك بود شهيد شود كه اهالي هويزه او را فراري دادند. تا اينكه روز هشتم مهرماه 1359، مردم هويزه، كه دو روز بود شاهد اشغال شهرشان توسط نظاميان عراقي و ارتش متجاوز صدام بودند، طاقتشان طاق شد و دست به قيامي سراسري زدند. كنار رودخانه زنان و دختران هويزه‌اي به پرتاب سنگ و فحش دادن به سربازان دشمن پرداختند. تا اينكه سربازان دشمن به طرف آن‌ها تيراندازي كردند.

نويسنده درباره نحوه شهادت سهام خيام مي‌نويسد: سهام به پرتاب سنگ به سوي نيروهاي عراقي پرداخت و با صداي بلند به سربازان دشمن مي‌گفت: مرگ بر صدام، برويد گم شويد و در اين حين سهام با تير مستقيم دشمن به شهادت مي‌رسد، تير مستقيم به پيشاني سهام مي‌خورد و از بيني تا كاسه سر او را متلاشي مي‌كند.

در قسمتي از كتاب نويسنده از قول خانم فوزيه هويزاوي، دختردايي سهام خيام، درباره جسد سهام و غسل و كفن او مي‌گويد: به دليل متلاشي شدن مغز سهام، سرش پر از خون تازه بود و نمي‌توانستيم خون سر سهام را متوقف كنيم. به ناچار سرش را در يك كيسه نايلوني قرار داديم و او را آماده خاكسپاري كرديم.

كتاب حاضر براي علاقه‌مندان و كساني كه در زمان جنگ حضور نداشتند و واقعيت جنگ را درك نكرده‌اند مفيد به نظر مي‌رسد. ضمن اينكه ويژگي‌ خاص و منحصر به فرد كتاب مزبور يعني بررسي زندگي و نحوه شهادت يك دختر نوجوان در شهر اشغالي هويزه به تنهايي مي‌تواند جذابيت‌هاي لازم را براي مخاطبان داشته باشد.

زندگینامه شهید فهمیده

ويژه نامه روز بسيج دانش آموزي

عشق و شور, طراوت و پاکي, شجاعت و سرسختي, استقلال طلبي و عدالت خواهي, ايثار و از خودگذشتگي, استعداد و توانايي, و ... از جمله ويژگيهايي هستند که سراسر وجود هر جواني مالامال از آنهاست. در دوران جواني روح عرفان, اخلاق و معنويت متجلي شده و جوانان آماده پذيرش فضيلت ها و ارزشهاي الهي ميشوند و زمينه هاي کمال طلبي در آنان بروز مي کند؛ از اينرو بخش متنابهي از سرمايه گذاري ها و برنامه ريزي هاي دست اندرکاران امر تعليم و تربيت و تلاشگران عرصه هاي فکري و فرهنگي متوجه اين قشر مي باشد؛ و محور اساسي سياست گذاري هاي فرهنگي, اجتماعي, سياسي و مخاطب اصلي رسانه هاي جمعي همواره جوانان بوده و خواهند بود.

ويژگيها و استعدادهاي نهفته در وجود جوانان مناسبترين زمينه براي طراحي و ايجاد هرگونه تغيير و تحول فردي و اجتماعي است, بطوريکه چرخ هاي انقلاب ها و تحولات متعددي توسط اين گروه به حرکت درآمده و سرعت مي گيرد. کنکاش در تاريخ ملل مختلف و از جمله جريانات حاکم بر جهان در طول ساليان گذشته مؤيد اين مدعاست. بخش انبوهي از بازيگران و نقش آفرينان حوادث مختلف جوانان بوده و امکانات و انرژي هاي بسياري مصروف جذب و هدايت آنان بسمت اهداف معين (اعم از مثبت و منفي, ارزشي و ضد ارزشي) شده است.هشتم آبان روز نوجوان در ايران يادبود شهادت نوجواني است که در نوجواني بيکباره قله هاي شرف و انسانيت و غيرت را پيمود, که چه بسيار اهل رياضت و سير و سلوک در پيمودن اين راه پر فراز و نشيب بر اين رهگذر الهي غبطه مي خورند.

هفته بسیج دانش آموزی: بزرگداشت شهید فهمیده و شهیدان دانش آموز

همه ساله با توجه به رویداد سیزدهم آبان کمیته مشترکی متشکل از اتحادیه انجمن های اسلامی دانش آموزان وزارت آموزش و پرورش و بسیج دانش آموزی و برخی دیگر از سازمانها و نهادهای کشور با عنوان کمیته مرکزی دانش آموزی مراسم 13 آبان تشکیل شده که مهمترین برنامه های آن  در قالب برنامه های هفته تربیت،  روز بزرگداشت  شهید فهمیده و  سالگرد تاسیس اتحادیه انجمن های اسلامی دانش آموزان طراحی می شود.

تجلیل از دانش آموزان نمونه در زمینه های فرهنگی، سیاسی و هنری حضوردر مزار شهدای دانش آموز و دیدار با خانواده های معظم آنان و برپائی نمایشگاه عکس و پوستر ازحضور سیاسی جوانان در دوران انقلاب اسلامی به همراه یاد بود شهدای دانش آموز درمدارس سراسر کشور ازجمله برنامه های پیش بینی شده به مناسبت روز 13 آبان است.

سلسله نشست ها و گفتگوهای سیاسی با دانش آموزان در خصوص شیوه های رویاروئی با توطئه های فرهنگی و سیاسی آمریکا و وابستگان استکبار در یکصد و ده  شهرستان دیدار  اعضای کمیته ها و انجمن های اسلامی دانش آموزان بسیج دانش آموزی و امورتربیتی با مقام معظم رهبری از دیگر برنامه های کمیته مرکزی دانش آموزی مراسم سیزده آبان است.

بسیج دانش آموزی، یک نهاد آموزشی است که با برنامه های مدون و ایجاد پایگاه های علمی سعی دارد گام موثری در ارتقای  توان علمی  دانش آموزان  داشته باشد. بسیج، عبارت است از مجموعه ای که در آن، پاکترین انسانها، فداکارترین و آماده به کارترین جوانان کشور در راه اهداف عالی این ملت و برای کمال رساندن و به خوشبختی رساندن این کشور، جمع شده اند. بسیج عبارت است  از تشکیلاتی که در آن،  افراد متفرق و تنها، به یک مجموعه عظیم و منسجم، به یک مجموعه آگاه، متعهد،  بصیر و بینای به مسائل کشور و به نیاز ملت، تبدیل می شوند؛  مجموعه ای که دشمن را بیمناک، و دوستان را امیدوار و خاطر جمع می کند . معنای بسیج این است.

بسیج در حقیقت، مظهر  یک  وحدت مقدس،  میان افراد ملت است.  همه  میدانهائی که بسیج  در آن حضور پیدا کرده است،  میدانهائی ملی است؛  میدانهای مربوط به همه ملت است، هیج وقت کشور، از یک مجموعه عظیمی که از بهترین  فرزندان کشور و  با این خصوصیات تشکیل شده است،  بی نیاز نیست.  بسیج در واقع،  مظهر عشق و ایمان و آگاهی و  مجاهدت و آمادگی کامل، برای  سربلندکردن کشور و ملت است. امروز سازماندهی بسیج در سراسر کشور، بسیار وسیع است؛ اما این سازماندهی، یقینا  از این گسترده تر خواهد شد، و با یک  دید وسیع که نگاه کنیم،   همه انسانهائی که این خصوصیات را دارند،  در واقع جزء بسیجند.  درحقیقت همه انسانهای  مومن، آگاه، بصیر، عاشق، متعهد،  علاقه مند و آماده به کار،  در هر میدانی از میدانها هستند که برای ملت  مفید است،جزو بسیجند.

 لذا بسیج، یک نام مقدس است. همه آحاد ملت،  بخصوص اعضای بسیج، بسیج دانش آموزی، دانشجوئی، کارگری،صنفی و  عشایری، یگانهای گوناگون بسیج و کسانی که جزو سازمان بسیج نیستند و در واقع جزو بسیجند، همه و همه در پای انجام تکلیف، حاضر و آماده باشند، خودشان را برای دفاع از اسلام و انقلاب اسلامی آماده کنند.  دفاع هم همیشه، با آلات قهریه نیست، با مشت نیست،  با تفنگ  نیست،  گاهی دفاع با فهمیدن است. گاهی دفاع  از حقیقت،  با حضور در جائی است.  شاید یکی از بزرگترین خدماتی که انقلاب به ملت ایران کرد، این بود که ذهنها را باز کرد، ذهنها را سیاسی کرد، چشمها را باز کرد، و همه را با مسائل کشور آشنا کرد. این آشنائی، این بصیرت، باید روز به روز بیشتر و زیادتر بشود. اگر این بشود، دشمن هیچ کاری نمی تواند انجام بدهد.

مقام معظم رهبری سال گذشته طی دیداری با اعضای ستاد یادواره های شهید فهمیده، ضمن تجلیل از شهید فهمیده بعنوان یكی از اسطوره های به یاد ماندنی در تاریخ ملت ایران فرمودند:

 "نوجوانی دوره ای است كه برای رقم زدن آینده هر فرد نقش حساس و تعیین كننده ای دارد و كسانی كه به این رشد معنوی، علمی و فكری و كارآیی و قوت جسمی برسند، آینده درخشانی را برای خود تضمین خواهند كرد. بنابراین پرداختن به كار تعلیم و تربیت این قشر از جامعه و بالاخص مسئله بسیج كه یك امر همه جانبه مادی و معنوی محسوب می شود حائز اهمیت بسیار است و جوانان و نوجوانان ما در لباس بسیج از ارزش ها و شخصیت و جوهره وجودی خویش مردانه دفاع می كنند ..."

امروز، روز توست، روزي كه ابر و باد و مه و خورشيد و فلك دست در دست هم، جشن رشد را به زمين تبريك مي گويند
.
.
.
تو به جمع گرم ساقه هاي سبز و نوجوان پيوسته اي و اين، سرآغاز شاد و شيرين جست وجوگري توست
.
.
.
امروز، هستي پير و كهن، احساس مي كند كه به مرز بلوغ خويش دوباره نزديك مي شود؛ هم آهنگ با تو!
.
.
.
چه دلهره هاي دلكش و اضطراب هاي غريبي است اين ترانه رويش و اين عطش بي امان دانستن!
قدر سرگيجه هايت را قدر پرسش هايت را خوب بدان!
بگذار آسان و بي كاستي، شعله هاي كوچك انديشه و احساس در تو شكوفا شود!
.
.
.

روز دانش آموز
دانش آموزان همچون ساير گروه هاي ملت در اطاعت از فرمان حضرت امام (ره) كه همه را دعوت به مبارزه بي امان با رژيم امريكايي شاه مي نمود، سر از پا نمي شناختند و نجات اسلام را در پيروي كامل از امام (ره) سازش ناپذير مي دانستند. اين طبقه جوان و فعال جامعه بحق يكي از اركان و پايه هاي مهم انقلاب پيروزمند اسلامي بودند.
صبح روز 13 آبان 1357 ه.ش دانش آموزان در حالي كه مدارس را تعطيل كرده بودند روبه سوي دانشگاه نهادند تا بار ديگر پيوندشان را با رهبر بت شكن خويش به جهان اعلام نمايند. اين جوانان پرشور خداجو گروه گروه داخل دانشگاه شدند و به همراه دانشجويان و گروههاي ديگري از مردم در زمين چمن دانشگاه اجتماع كردند. مأموران شاه، دانشگاه را به محاصره خود درآورده بودند تا چنانچه فرياد حق طلبانه از گلويي برخاست آن را با گلوله پاسخ دهند. دانش آموزان در كناره نرده ها و زمين چمن اجتماع كرده بودند و فرياد مقدس "الله اكبر" آنان فضا را مي شكافت و تا فاصله هاي دور طنين مي انداخت.
ساعت يازده صبح مأموران ابتدا چند گلوله گاز اشك آور در ميان دانش آموزان و دانشجويان پرتاب كردند. اجتماع كنندگان در حالي كه به سختي نفس مي كشيدند، صداي خود را رساتر كردند و با فرياد دشمن شكن "الله اكبر" لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه افكندند.
در اين هنگام تيراندازي آغاز شد و لاله هاي انقلاب يكي پس از ديگري در خون غلتيدند جوانان با فرياد الله اكبر و با شعارهاي مرگ بر امريكا و مرگ بر شاه به شهادت رسيدند و انقلاب خونين اسلاميشان را تداوم بخشيدند و دشمنان اسلام را بيش از پيش به رسوايي و شكست كشاندند. در اين واقعه 56 تن شهيد و صدها نفر مجروح شدند. يكي از شاهدان عيني مي گويد.
"شنبه 13 آبان سال 1357 ساعت 11 صبح، بيش از هفت هزار دانش آموز و دانشجو و ديگر طبقات مردم در محوطه دانشگاه تهران گرد آمده و عده اي سرگرم تماشاي نمايشگاه عكس بودند و گروهي به سخنراني گوش مي كردند كه ناگهان يك كپسول گاز اشك آور در هوا چرخيد و روي زمين دانشگاه فرود آمد. عده اي سراسيمه به سوي در ورودي دانشگاه دويدند، ولي در همين موقع صداي تيراندازي بلند شد. سربازان از پشت ميله هاي دانشگاه به سوي مردم شليك كردند. هنوز فريادهاي "نترسيد تيراندازي هوايي است" بلند بود كه دانشجويي به زمين غلتيد، از اين لحظه به بعد دانشگاه و خيابان هاي اطراف آن مبدل به صحنه جنگ و گريز شد. دانشجويان و دانش آموزان قصد داشتند آن روز به سوي منزل مرحوم آيت الله طالقاني راه پيمايي كنند. درست هنگاميكه عزم خروج از دانشگاه كردند با تيراندازي نيروها مواجه شدند و به دنبال آن دانشگاه صحنه برخوردهاي خونين شد. مجروحان توسط دانشجويان به بيمارستان منتقل شدند.

در همان ساعات اوليه نيروهاي ضربت وارد داشنگاه شدند و دانشجويان و دانش آموزان براي مقابله با اين حمله آتش افروختند و به دنبال آن مأموران پس از چند متر پيشروي در دانشگاه آنجا را ترك كردند.
با شدت گرفتن تظاهرات، مأموران حكومت نظامي خيابان هاي اطراف دانشگاه و قسمتي از خيابان انقلاب را بستند و دانشجويان و دانش آموزان در خيابانهاي اطراف پراكنده شدند. تظاهركنندگان در چند نقطه خيابانهاي جمهوري اسلامي و ولي عصر (عج) و خيابان هاي منشعب از آن آتش افروختند و با دادن شعار الله اكبر و لا اله الا الله خود را از حملات ددمنشانه مأموران نجات مي دادند.
ساعت دو بعداز ظهر مجدداً سربازان حكومت نظامي بر روي دانشجويان و دانش آموزان كه در داخل دانشگاه بودند، تيراندازي كردند كه در همان لحظات اول عده اي از دانشجويان به زمين افتادند و در خون غلتيدند. دانشجويان و دانش آموزان با پلاكاردهايي كه در آن شمار كشته شدگان دانشگاه را نوشته بودند با دادن شعار الله اكبر خميني رهبر به راه پيمايي پرداختند. جنگ و گريز مأموران نظامي با دانشجويان و دانش آموزان تا پاسي از شب ادامه داشت"
امام خميني (ره) در پيامي كه به همين مناسبت از پاريس براي امت قهرمان ايران فرستادند، فرمودند:
"عزيزان من صبور باشيد كه پيروزي نهايي نزديك است و خدا با صابران است. ايران امروز جايگاه آزادگان است من از اين راه دورچشم اميد به شما دوخته ام صداي آزاديخواهي و استقلال طلبي شما را به گوش جهانيان مي رسانم".